İş Modeli ve Şablonu

İş modeli

İş modeli kavramı bir işin nasıl bir değer ürettiğini, değeri nasıl ürettiğini, nasıl sunduğunu ve bundan nasıl para kazandığını anlatan kavramdır. Ürün yöneticileri de amaçları olan ürünün ticari faydasını arttırmak söz konusu olduğunda iş modelleriyle düşünürler. (Yani istemsizce düşünüyoruz elde değil :D )

İş modeliyle düşünmek için benim uyguladığım yöntem, “İş Modeli Şablonu” (Business Model Canvas) kullanmak. Ben aslında hazır şablonlar ile çalışmayı çok seven birisi değilimdir, kendimi başkasının düşünme metodolojisinde sıkışmış hissederim. Ancak, Alexander Osterwalder ve Yves Pigneur’un kitaplarında ortaya attıkları bu şablon büyük oranda benim düşünce yapıma oturdu diyebilirim. Hatta, aklıma bir fikir geldiğinde zihnimin içindeki iş modeli şablonunda gezinerek düşündüğümü farkettim. Bu sebeple sizlerin de faydasına sunmak istedim.

Öncelikle, şuraya bir iş modeli şablonu (Business model canvas) görseli koyayım. Sonra da genel hatlarını bir açıklayayım:

Business Model Canvas

Merkez

İş modelinin merkezinde değer önerisi (value proposition) yer alır. Bu müşterilerinize sunacağınız temel faydadır ürünleştirilerek bir ürün içerisinde veya bir servis ile sunuluyor olabilir. Şablonu doldurmaya da okumaya da değer önerisiyle başlanır. Aklınızdan düşünürken de önce değer önerisiyle başlamak işinizi kolaylaştırır.

Sol Bölüm

Sol yanda ise üstte maliyet merkezleri altta da maliyetin açıklandığı kutular bulunur. Değerinizi üretirken ve dağıtırken paranızı vereceğiniz kalemler burada yer alır.

Temel Ortaklar (Key Partners): Değeri üretirken ihtiyaç duyacağınız tedarikçileriniz, çözüm ortaklarınız burada yer alır. Ayrıca dağıtım kısmında yer alacak ajansları ve satış ortaklarını da yine buraya yazabilirsiniz.

Temel Aktiviteler (Key Activities): Değeri üretmek için yapmanız gereken aktiviteleri buraya yazabilirsiniz. Yazılım, montaj, eğitim gibi aksiyonları buraya yazılır. Ne kadar detaylı yazmak istediğiniz ise size kalmış ancak detayına inerken kaybolmamaya dikkat edin derim.

Temel Kaynaklar (Key Resources): İnsan kaynağı, donanımlar, satın alınacak yazılımsal araçlar vs. değerin oluşması ve dağıtımı için gerekli tüm kaynaklar buraya yazılır.

Maliyet Yapısı (Cost Structures): Sabit ve değişken maliyetleri var ise tahmini tutarlarıyla bu alana işlersiniz.

Sağ Bölüm

Sağ Bölümde bu değer önerisinden nasıl kazanç sağlayacağınız yer alır. Belirli pazarlama ve iletişim faaliyetlerini yürüterek hedef segmentin dikkatini çekersiniz. Sonrasında ise dağıtım kanallarınızdan ürün veya servinizi sunarak para kazanırsınız. Sağ bölümün altında ise gelir modelinin anlatıldığı kutu bulunur.

Müşteri İlişkileri (Customer Relations): Sloganınız ve yapacağınız pazarlama faaliyetleri mecralarıyla birlikte bu alana yazılır.

Dağıtım Kanalları (Channels): Ürettiğiniz değeri hangi kanallardan dağıtacağınız buraya yazılır. Web sitesi, satış ortakları, pazar yerleri vs.

Müşteri Segmentleri (Customer Segments): Hedef kitlenizi de burada tariflersiniz. Beyaz yakalı, 35-50 yaş aralığında, teknoloji meraklısı, Kobi, esnaf, kitap sever vs.

Gelir Akışı (Revenue Streams): Gelirinizi nereden nasıl elde edeceğiniz ise bir akış halinde buraya yazılır. Satış ortakları üzerinden satış başına %40 gelir gibi.

Umarım faydalı olmuştur. Aslında bir de örnek üzerinden egzersiz yapmayı planlıyordum ama çok uzatmak istemediğimden gelecek yazıya bıraktım. Egzersizi de yaptığımızda her şeyin daha da netleşeceğini umuyorum. Gelecek yazıda görüşmek üzere…